Ma túy vẫn đang là mối đe dọa lớn đối với cả nhân loại. Đến năm 2007 sản lượng thuốc phiện trên thế giới vẫn còn tới 8 400 tấn, trong đó 95% được sản xuất tại Afghanistan và 9% được sản xuất tại các nước Đông Nam Á, 1% tại các nước Châu Mỹ La tinh. Sản lượng heroin được tinh chế từ thuốc phiện trên thế giới năm 2007 đã lên tới 1000 tấn và được tiêu thụ trên khắp thế giới.

Heroin và Cocaine có giá thành rất cao. Mỗi gram heroin tùy từng nơi, từng chất lượng mà thường có giá tới 300-2000 euro. Mỗi gram cocaine có giá khoảng 50-100 euro. Ngoài heroin và cocain còn có vô số các chất gây nghiện tự nhiên và chế biến khác. Một số lượng nhỏ chất gây nghiện được dùng trong y học như morphine, codeine , methylmorphine, methadone với liều lượng được kiểm soát chặt chẽ và không được tiêu thụ tự do trên thị trường. Tại Mỹ cũng có nhiều loại thuốc lá và rượu có chứa một lượng nhỏ chất gây nghiện (loại thuốc lá này được bán cho người trên 18 tuổi và loại rượu này được bán cho người trên 21 tuổi) 

Trên thị trường ta còn thấy có vô số các chất ma túy khác, ví dụ như chất LSD (lysegie acid dicthylamide)-một chất ma túy mạnh gây ra những ảo giác; methadone (chất gây ngủ); cannabis (loại ma túy từ cây gai dầu); Temazepam (với các tên thương mại là Normison,Temtabs, Euhypnos, Restoril, Tenox, Temaze.Norkotral...,một sản phẩm trung gian của 3-hydroxy benzodiazepin) ; Marijuana chế biến từ cây Cannabis sativa với bản chất là delta-9-tetrahydrocannabinol ; chất GHB (gamma-hydroxybutrate, còn gọi là GBH hay Fantasy); Codeine, Methadone, Pethidine (còn gọi là INN hay meperidine, isonipecaine, lidol, pethanol piridosal, Algil, Alodan, Centralgin, Dispadol, Dolantin, Mialgin, Petidin Dolargan, Dolestine, Dolosal, Dolsin, Mefedina...)        

Việt Nam đã có nhiều thành tựu trong việc phòng chống ma túy nhưng vẫn còn không ít tồn tại hết sức đáng quan tâm. Chúng ta đã cơ bản xóa bỏ được diện tích trồng cây thuốc phiện. Tuy nhiên hiện nay vẫn đang còn tồn tại tình trạng tái trồng cây thuốc phiện tại 9 tỉnh phía Bắc. Trong niên vụ 2008-2009 vẫn còn phát hiện thấy 31ha trồng cây thuốc phiện (niên vụ trước là 68ha!). Đáng lo ngại là trong năm 2009 lượng heroin vận chuyển trái phép vào Việt Nam đã tăng 27% so với cùng kỳ năm trước. Lượng viên nén và dạng tinh thể Methamphetamin được nhập lậu vào nước ta trong năm 2009 tăng 11 lần so với năm 2008. Các loại ma túy khác như cần sa, keramin, cocain...cũng đã xuất hiện khá nhiều ở nước ta. Từ nghiện hút, tiêm chích ma túy mà dẫn đến biết bao nhiêu tệ nạn xã hội, là nguồn gây nhiễm chủ yếu HIV (mầm bệnh AIDS), nguồn gốc của trộm cướp, nguồn gốc của sự tan vỡ gia đình và gây bất ổn định xã hội. Gần đây còn xuất hiện thêm một số băng nhóm tội phạm gốc Phi tham gia vào việc buôn bán, vận chuyển ma túy ở nước ta.           

Mặc đầu Đảng, Chính phủ, Quốc hội đã có nhiều chính sách, cơ chế, ưu tiên đầu tư cho việc phòng chống ma túy, cai nghiện, quản lý chặt chẽ các đối tượng có nguy cơ cao ...nhưng tính đến cuoois năm 2009 số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý (thấp hơn nhiều so với thực tế) vẫn còn tới 146 731 người. Gần 15 vạn con nghiện là niềm đau khổ cho hàng chục vạn ông bố, bà mẹ và những người thân thiết của các con nghiện đang ngày càng sa ngã vào những bế tắc mà không dễ dàng gì cứu vớt được. Trong số này số sử dụng heroin chiếm đến 83,1% (!), số người nghiện ma túy ở lứa tuổi lao động (30-45 tuổi) chiếm đến 54,2% (!). Trong số những người nhiễm HIV có tới 70% có nguyên do lây nhiễm là từ tiêm chích ma túy. Trong số 11017 xã, phường , thị trấn có tới 56,54% có công dân nghiện ma túy (!). Thật là những con số hết sức đáng lo ngại. Chúng ta đã rất nghiêm khắc trong việc trấn áp tội mua bán, vận chuyển, tàng trữ ma túy với những án trạng rất cao, kể cả không ít án tử hình, vậy mà tệ nạn nghiêm trọng này vẫn không bị đẩy lùi. Năm 2009 chúng ta đã bắt giữ 14 237 vụ với 21 086 đối tượng phạm tội ma túy, tăng 866 vụ và 305 đối tượng so với năm 2008. Lực lượng công an đã trực tiếp bắt giữ 19 870 đối tượng (trong đó có 125 đối tượng có yếu tố nước ngoài), thu giữ 213kg heroin, 24kg thuốc phiện, 1 428kg cần sa tươi, 73kg cần sa khô, trên 500 000 viên ma túy tổng hợp...          

Chúng ta đang phải đối đầu với không ít khó khăn trong công tác phòng chống ma túy. Nước ta tham gia Hiệp định AFTA về khu vực mậu dịch tự do thương mại ASEAN và gia nhập Tổ chức. Đây là thời cơ thuận lợi nhưng cũng là thách thức lớn về nhiều mặt, trong đó có vấn đề ma túy. Hoạt động của bọn tội phạm tất yếu sẽ chuyển hướng sang việc mua bán , vận chuyển trái phép ma túy từ nước ngoài vào nước ta. Hoạt động của bọn tội phạm sẽ dần dần quốc tế hóa với nhủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt và manh động hơn. Việc cai nghiện ma túy tập trung, tại cộng đồng và gia đình còn chưa đạt được hiệu quả cao n hư mong muốn. Chưa có các văn bản hướng dẫn cụ thể để đảm bảo hiệu lực và hiệu quả thực hiện các Hiệp định tương trợ tư pháp và Hiệp định dẫn độ tội phạm. Kinh phí và phương tiện phục vụ phòng chống ma túy tuy đã được tăng cường nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.          

Các bất cập nói trên đang chờ đợi những đổi mới mạnh mẽ trong hành động phòng chống ma túy và có lẽ điều quan trọng nhất vẫn là sự tham gia của toàn dân, của từng gia đình, từng bản làng, thôn xóm, ngõ phố trong việc ngăn chặn tệ nạn ma túy để cứu vớt những con người đang lầm lẫn và ngăn chặn những con người đang lành mạnh có thể sẽ lao tiếp vào con đường xấu xa và tai hại này.

NGUYỄN LÂN DŨNG

In bài viết